Cúng dâng sao giải hạn đầu năm là một trong những lễ quan trọng của nhiều gia đình người Việt nhằm hóa giải vận hạn cho cả năm. Lễ cúng dâng sao giải hạn thường được thực hiện ở chùa hoặc tại nhà.
Theo quan niệm xưa, mỗi năm mỗi người có một ngôi sao chiếu mệnh khác nhau. Có tất cả 9 ngôi sao, trong đó có có những sao tốt, sao xấu và sao trung như sau:
- 3 sao tốt: Thái dương, Thái âm, Mộc đức.
- 3 sao xấu: La hầu, Kế đô, Thái bạch.
- 3 sao trung: Vân hớn, Thổ tú, Thủy diệu.
Nếu gặp sao xấu cần phải làm lễ dâng sao giải hạn để cầu xin Thần Sao phù hộ làm giảm nhẹ vận hạn.
– Mục đích của việc cúng sao giải hạn:
Để giảm nhẹ vận hạn, người xưa thường làm lễ cúng gọi là lễ cúng dâng sao giải hạn vào đầu năm hoặc hàng tháng tại chùa (nếu không có điều kiện có thể làm tại nhà ở) với mục đích cầu xin Thần Sao phù hộ cho bản thân, con cháu, gia đình đều được khoẻ mạnh, bình an, vạn sự tốt lành, giảm nhẹ tai ương, vượt qua năm hạn.
Hiệu quả của lễ cúng không được chứng thực nhưng ít nhất việc làm này cũng giúp những người rơi vào “năm hạn” yên lòng với tâm lý có thờ có thiêng có kiêng có lành, đã làm lễ giải ách nạn rồi nên mọi điều xấu sẽ qua khỏi. Còn nếu năm đó được sao tốt chiếu mệnh thì sẽ làm lễ dâng sao nghênh đón. Ở Việt Nam, nhiều chùa thường sẽ bắt đầu tổ chức đăng ký làm lễ giải hạn từ tháng 11 – 12 Âm lịch của năm trước cho người dân.
Nhìn chung, lễ cúng sao giải hạn không phải hoạt động tâm linh mang mục đích xấu. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội, cuộc sống nhiều khó khăn và áp lực hơn, con người lại càng quan tâm hơn đến vấn đề tâm linh, đặc biệt là những rủi ro trong công việc, cuộc sống… hơn. Chính vì thế, lễ giải hạn đã không còn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu của nó mà bị lạm dụng, tổ chức một cách bừa bãi, rườm rà, gây lãng phí tiền bạc và trở thành kẽ hở cho kẻ gian lợi dụng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Không những thế, nhiều lễ cúng sao giải hạn còn tiềm ẩn nguy cơ gây mất trật tự trị an bởi vào những ngày cúng lễ, mọi người đổ xô đến chùa rất đông, chen lấn nhau chỉ mong được tham dự lễ.
– Cách cúng sao giải hạn:
Thông thường, nghi thức cúng giải hạn thường được thực hiện tại các chùa được các thầy chùa lo liệu tươm tất mọi thủ tục, từ lễ vật, viết sớ đến hành lễ… Các gia đình chỉ việc viết tên tuổi từng thành viên trong gia đình rồi nộp một khoản tiền nhất định để nhà chùa sắm lễ và tiến hành các nghi lễ là xong, không phải dày công tìm hiểu chuẩn bị và thực hiện các nghi thức phức tạp.
Tuy nhiên, trên thực tế thì việc cúng sao tại chùa hay tại nhà đều có ý nghĩa và tác dụng như nhau, bạn hoàn toàn có thể thực hiện tại nhà, thậm chí, có thể lược bớt một số thủ tục cũng không sao, bởi việc cúng sao cũng như lễ Phật, quan trọng nhất là ở tâm thành. Bên cạnh đó, cúng sao giải hạn tại nhà đảm bảo tính riêng tư, tươm tất và đàng hoàng hơn cũng như tránh được việc phải chen chúc xô bồ khiến trong tâm không được an tịnh.
– Nên thực hiện dâng sao giải hạn vào thời gian nào?
Nghi lễ cúng sao giải hạn thường được thực hiện vào năm mới Âm lịch, sau đó tiến hành hằng tháng vào từng ngày nhất định tùy theo sao nào chiếu mệnh. Tuy nhiên, việc thực hiện như thế khá rườm rà, không phù hợp với nhịp sống bận rộn hiện nay nên các gia đình thường chỉ tiến hành cúng sao một lần vào đầu năm theo ngày tương ứng với sao chiếu mệnh của năm đó. Theo quan niệm dân gian thì 9 ngôi sao chiếu mệnh chỉ xuất hiện vào những ngày nhất định trong tháng, từ đó hình thành tục dâng sao giải hạn vào các ngày như sau:
Sao Thái Dương: Ngày 27 Âm lịch hàng tháng.
Sao Thái Âm: Ngày 26 Âm lịch hàng tháng.
Sao Mộc Đức: Ngày 25 Âm lịch hàng tháng.
Sao Vân Hán: Ngày 29 Âm lịch hàng tháng.
Sao Thổ Tú: Ngày 19 Âm lịch hàng tháng.
Sao Thái Bạch: Ngày 15 Âm lịch hàng tháng.
Sao Thuỷ Diệu: Ngày 21 Âm lịch hàng tháng.
Sao La Hầu: Ngày 8 Âm lịch hàng tháng.
Sao Kế Đô: Ngày 18 Âm lịch hàng tháng.
Nhưng khi thực hiện cúng giải hạn cho cả gia đình, việc chọn ngày đúng sao chiếu mệnh là không thể bởi mỗi người thường sẽ có một sao chiếu mệnh riêng trong năm. Do đó, thông thường, khi cúng giải hạn cho gia đình, người ta chọn một ngày thuận tiện trong tháng Giêng là được.
Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến địa điểm thực hiện nghi thức dâng sao giải hạn. Vì là cúng dâng sao nên tốt nhất là bạn thực hiện nghi lễ ở ngoài trời, có thể là ở ngoài sân trước nhà hoặc trên sân thượng. Với căn hộ chung cư thì bạn có thể thực hiện cúng ngoài ban công hoặc xuống sân chung, chỉ cần kê chiếc bàn hoặc ghế để đặt mâm lễ là được. Hoặc nếu không gian quá gò bó thì bạn có thể thực hiện ngay trong nhà cũng không sao bởi cúng sao giải hạn quan trọng nhất là lòng thành.
– Lễ vật cúng sao giải hạn gồm những gì? Bố trí nến và viết bài vị cúng giải hạn như thế nào?
Cúng sao giải hạn không đặt nặng lễ vật nhưng những thứ cơ bản nhất bạn vẫn phải đảm bảo được, đó là:
Đèn hoặc nến (số lượng tùy theo từng sao).
Bài vị (màu của bài vị tùy theo từng sao), viết chính xác tên sao lên bài vị (cúng sao nào viết tên sao đó).
Mũ vàng.
Đinh tiền vàng (số lượng tùy ý, không cần quá nhiều).
Gạo, muối.
Trầu, cau.
Hương hoa, trái cây, phẩm oản.
Nước (1 chai).
Mỗi độ tuổi, giới tính sẽ có ngôi sao chiếu mệnh khác nhau. Tùy theo năm đó bạn được sao gì chiếu mà thời gian cúng, bàn lễ vật, hướng lạy, màu sắc bài vị, nội dung chữ ghi trên bài vị, số nến và sơ đồ cắm sẽ khác nhau, nội dung khấn cũng khác nhau. Cách bố trí nến (đèn cầy) và màu sắc bài vị trên bàn cúng theo sơ đồ từng sao như sau (màu sắc là của bài vị):
Bài văn khấn cúng sao giải hạn:
Khi tiến hành cúng sao giải hạn, bạn dùng văn khấn chung, nhưng tùy theo tên sao trong năm của các thành viên trong gia đình mà ghi theo mẫu sau đây, đốt ba nén hương quỳ lạy rồi đọc.
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Nam mô Hiệu Thiên chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Thượng đế.
Con kính lạy Đức Trung Thiện tinh chúa Bắc cực Tử Vi Tràng Sinh Đại đế.
Con kính lạy Ngài Tả Nam Tào Lục Ty Duyên Thọ Tinh quân.
Con kính lạy Đức Hữu Bắc Đẩu cửu hàm Giải ách Tinh quân.
Con kính lạy (riêng phần này trong gia đình có người sao nào chiếu mệnh thì viết dòng khấn sao đó, còn các sao khác thì không viết):
Đức Nhật cung Thái Dương Thiên tử Tinh quân (nếu có người sao Thái Dương chiếu mệnh).
Đức Nguyệt cung Thái Âm Hoàng hậu Tinh quân (nếu có người sao Thái Âm chiếu mệnh).
Đức Đông phương Giáp Ất Mộc Đức Tinh quân (nếu có người sao Mộc Đức chiếu mệnh).
Đức Nam phương Bính Đinh Hỏa Đức Tinh quân (nếu có người sao Vân Hán chiếu mệnh).
Đức Trung ương Mậu Kỷ Thổ Đức Tinh quân (nếu có người sao Thổ Tú chiếu mệnh).
Đức Tây phương Canh Tân Kim đức Thái Bạch Tinh quân (nếu có người sao Thái Bạch chiếu mệnh).
Đức Bắc phương Nhâm Quý Thủy đức Tinh quân (nếu có người sao Thủy Diệu chiếu mệnh).
Đức Thiên cung Thần chủ La Hầu Tinh quân (nếu có người sao La Hầu chiếu mệnh).
Đức Địa cung Thần Vỹ Kế Đô Tinh quân (nếu có người sao Kế Đô chiếu mệnh).
Con kính lạy Đức Thượng Thanh Bản mệnh Nguyên Thần Chân quân.
Tín chủ (chúng) con là:.. tuổi…
Cùng các thành viên trong gia đình là (liệt kê họ tên, tuổi từng thành viên trong gia đình):…
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, thiết lập linh án tại (địa chỉ)… để làm lễ giải hạn sao (phần này viết tên các sao chiếu mệnh các thành viên trong gia đình trong năm nay)… chiếu mệnh.
Cúi mong chư vị chấp kỳ lễ bạc phù hộ độ trì giải trừ vận hạn; ban phúc, lộc, thọ cho chúng con gặp mọi sự lành, tránh mọi sự dữ, gia nội bình yên, an khang thịnh vượng.
Tín chủ con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Sau khi hành lễ xong, bạn chờ cho hương cháy được hai phần ba thì hóa vàng, sớ và văn khấn luôn.
Nhìn chung, cách cúng sao giải hạn tại nhà không quá khó hay rườm rà lắm thủ tục, quan trọng là bạn phải có lòng thành và phải biết được chính xác sao chiếu mạng của mình trong năm nay. Việc tổ chức cúng sao giải hạn nên đảm bảo trang nghiêm, tiết kiệm, tránh lãng phí, mê tín dị đoan làm ảnh hưởng đến ý nghĩa ban đầu của nghi lễ này.
