Cúng cơm hàng ngày cho người mới mất là truyền thống tín ngưỡng tâm linh của người Việt, được các thế hệ con cháu gìn giữ và phát triển đến ngày nay. Mỗi lễ cúng cho người thân mới mất điều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện sự đau thương của gia đình với người mất.
Tín ngưỡng cúng cơm hàng ngày hay còn gọi là lễ Chúc Thực. Đây là truyền thống tín ngưỡng được thực hiện ở mỗi gia đình khi có người thân mới mất. Điều này mang ý nghĩa bày tỏ lòng thành kính của gia đình với người đã khuất, phù hộ để con cháu gặp được nhiều may mắn và sức khỏe.
Với người mới mất, vong linh vẫn còn vương vấn với các thành viên trong gia đình, chưa đi theo phần xác được. Do vậy, bên cạnh đó, cúng cơm hàng ngày cũng bày tỏ được sự thành tâm cầu nguyện của các thành viên trong gia đình để người đã khuất được nhanh siêu thoát khỏi trần gian.
Việc cúng cơm hàng ngày cho người mất không chỉ đơn thuần là một lễ nghi trong tang lễ cần thực hiện mà còn mang nhiều ý nghĩa khác.
Cúng cơm cho người mất nhằm thể hiện lòng thành kính, tôn trọng và tưởng nhớ của người còn sống đối với người quá cố. Việc làm này còn mang mục đích để người sống mượn cơ hội mà giãy bày tâm sự, nguyện vọng của mình, cầu mong người khuất phù hộ cho gia đình những điều tốt lành.
Khoa cúng cơm thông dụng
NGUYỆN HƯƠNG
Tang chủ nguyện hương…, dâng hương…, lễ hương linh tam… bái, giai quỳ… (Tang chủ quỳ, dâng hương ngang trán vái tên người chết, cắm hương xong, lễ ba lạy và quỳ xuống)
THỈNH HƯƠNG LINH
Chân ngôn thần lực dẫn hương linh
Từ chốn u minh về dương thế
An tọa linh sàng để nghe kinh
Tang gia hiếu tử chí thành hiến dâng. O
THỈNH ĐỨC DI ĐÀ TIẾP DẪN
Nam mô nhất tâm phụng thỉnh
Sông mê dào dạt sóng tình
Biển đau lênh láng lệ mình khóc than
Muốn mau thoát khỏi trần gian
Hãy nên niệm Phật tiêu tan khổ nàn. O
Nam mô Tây Phương Cực Lạc Thế Giới Đại Từ Đại Bi A-di-đà Phật, tay bưng sen vàng tiếp dẫn hương linh ………., pháp danh ………., mất ngày ………., hưởng dương/thọ ………. , hôm nay là ngày cúng cơm (thọ tang, bốn chín ngày, trăm ngày, giáp năm, hai năm), hương thơm ngào ngạt, triệu thỉnh hương linh, trở lại đàn tràng (gia đường), lễ Phật, nghe kinh.
Hương hoa thỉnh, hương hoa triệu thỉnh
Thân cử bước thênh thang
Tâm tự tại an nhàn
Tới lui không vướng mắc
Vượt thoát cảnh trần gian. O
THỈNH ĐỨC QUÁN THẾ ÂM TIẾP DẪN
Nam mô nhất tâm phụng thỉnh
Đức Quán Âm tu hành nhiều kiếp
Với lời nguyện tha thiết độ sanh
Khắp muôn nơi cầu nguyện chí thành
Ngài ứng hiện muôn hình tế độ. O
Nam mô Đại Từ Đại Bi Tầm Thanh Cứu Khổ Cứu Nạn Quan Thế Âm Bồ-tát, tay cầm nhành liễu, phóng hào quang tiếp dẫn hương linh ………., pháp danh ………., mất ngày ………., hưởng dương/thọ ………. tuổi, hôm nay là ngày cúng cơm (thọ tang, bốn chín ngày, trăm ngày, giáp năm, hai năm), hương thơm ngào ngạt, triệu thỉnh hương linh, trở lại đàn tràng (gia đường), lễ Phật, nghe kinh.
Hương hoa thỉnh, hương hoa triệu thỉnh
Hồn về dương thế
Phách ở nơi nao
Mau mau tỉnh ngộ
Vượt thoát trần lao.
THỈNH ĐỨC ĐỊA TẠNG TIẾP DẪN
Nam mô nhất tâm phụng thỉnh
U minh dứt hết ngục hình
Dương gian độ thoát chúng sanh không còn
Bồ đề nguyện lớn vuông tròn
Chứng nên Phật quả không còn tử sinh. O
Nam mô U Minh Giáo Chủ Bổn Tôn Địa Tạng Vương Bồ-tát, tay cầm tích trượng, phóng hào quang tiếp độ hương linh ………., pháp danh ………., mất ngày ………., hưởng dương/thọ ………. tuổi, hôm nay là ngày cúng cơm (thọ tang, bốn chín ngày, trăm ngày, giáp năm, hai năm), hương thơm ngào ngạt, triệu thỉnh hương linh, trở lại đàn tràng (gia đường), lễ Phật, nghe kinh.
Hương hoa thỉnh, hương hoa triệu thỉnh
Được nương nhờ oai thần chư Phật
Nay về đây nghe pháp nghe kinh
Hồn thiêng thụ hưởng linh đình
Nén hương, bát nước, ân tình cúng dâng.
CHÂM TRÀ LẦN I
Trang chủ thành tâm hiến trà cho hương linh…
Tang gia hiếu quyến lễ… tạ hương linh nhị… bái. OO
BA LẦN TRIỆU THỈNH
Hương hoa thỉnh, hương hoa triệu thỉnh
Nam mô nhất tâm triệu thỉnh
Trang chủ thành tâm bái thỉnh. Hương linh ơi nghe lời mời thỉnh… hương linh ơi nghe lời mời thỉnh… hương linh ơi nghe lời mời thỉnh… ba lần triệu thỉnh hương linh đã về, hồn thiêng an tọa linh sàng, tang chủ thành tâm thiết đàn hương hoa, cam lồ, pháp thực đủ đầy kính dâng.
DÂNG CƠM CÚNG
Trang chủ thành tâm dâng cơm.
(Tang chủ gắp thức ăn, mỗi thứ một ít để vào bát cơm, đôi đũa gác ngang và nâng ngang trán)
(Tùy theo trường hợp cúng cho cha mẹ, vợ chồng,… mà người chủ lễ chọn những phần sau đọc cho phù hợp)
– Cúng cho cha mẹ:
Đây bát cơm đầy nặng ước mong
Cha (mẹ) ơi! Đây ngọc với đây lòng
Đây tình còn đọng trong tha thiết
Ân nghĩa sinh thành chưa trả xong.
– Cúng cho vợ hoặc chồng:
Chim loan phụng từ xưa hoà hợp
Đàn sắt cầm bỗng đứt dây tơ
Âm dương xa cách đôi bờ
Bóng kia hình nọ bây giờ tìm đâu.
– Cúng tổ tiên, ông bà, cô bác, anh chị:
Đây nền nhân, đây nhà nghĩa, đô tổ tiên gầy dựng mà nên! Nọ lá ngọc, nọ cành vàng, bởi công đức chất chồng mà có.
Hiểu đạo nghĩa càng thêm thân thiết
Rõ bà con thương tiếc biết bao
Âm dương xa cách đớn đau
Giờ nương Tam Bảo sớm mau an nhàn.
CHÚ BIẾN THỰC
Nam mô tát phạ đát tha nga đa phạ lồ chỉ đế. Án, tam bạt ra, tam bạt ra hồng. (3 lần) O
CHÚ BIẾN THUỶ
Nam mô tô rô bà da, đát tha nga đa đa, đát điệt tha. Án, tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô, ta bà ha. (3 lần) O
CHÚ PHỔ CÚNG DƯỜNG
Án, nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhựt ra hồng. (3 lần) O
(Trang chủ thành tâm để bát cơm xuống)
Sắc hương mỹ vị đầy hư không
Nguyện cho hương linh đều no đủ.
Nam mô Mỹ Hương Trai Bồ-tát Ma-ha-tát. (3 lần) O
CHÂM TRÀ LẦN II
Cam lồ một giọt linh thiêng
Tiêu trừ đói khát triền miên
Mật ngôn mầu nhiệm hồn thiêng an lành.
Trang chủ thành tâm hiến trà cho hương linh…
Toàn gia hiếu quyến lễ… hương linh nhị… bái… OO
KHAI THỊ HƯƠNG LINH
Biển khổ mênh mông sóng nổi trôi
Muốn đến Bồ đề bờ giác ngộ
Nếu mà chưa từng nghe kinh pháp
Thì làm sao thoát khỏi luân hồi.
Nam mô Đa Bảo Như Lai
Nam mô Bảo Thắng Như Lai
Nam mô Diệu Sắc Thân Như Lai
Nam mô Quảng Bác Thân Như Lai
Nam mô Ly Bố Uý Như Lai
Nam mô Cam Lồ Vương Như Lai
Nam mô A-di-đà Như Lai. O
QUY Y CHO HƯƠNG LINH
(Nếu hương linh quy y rồi thì khỏi)
Hương linh quay về nương tựa Phật
Hương linh quay về nương tựa Pháp
Hương linh quay về nương tựa Tăng.
Quay về nương tựa Phật, người đưa đường chỉ lối cho hương linh.
Quay về nương tựa Pháp, con đường của tình thương và sự hiểu biết.
Quay về nương tựa Tăng, đoàn thể của những người nguyện sống cuộc đời tỉnh thức.
SÁM HỐI CHO HƯƠNG LINH
Hương linh đã tạo bao nghiệp ác
Đều do vô thỉ tham, sân, si
Từ thân, miệng, ý phát sinh ra
Tất cả hương linh đều sám hối. O
OAI LỰC SỰ HƯỚNG NGUYỆN
Nguyện đều no đủ bỏ xan tham
Mau thoát u minh sinh Tịnh độ
Quy y Tam Bảo phát Bồ đề
Rồi sẽ đạt thành đạo vô thượng
Công đức đi về cõi vị lai
Tất cả hương linh cùng tiếp nhận. O
CHÂM TRÀ LẦN III
Trang chủ thành tâm hiến trà cho hương linh…
Toàn gia hiếu quyến lễ… hương linh nhị… bái. OO
CHÚ VÃNG SANH TỊNH ĐỘ
Nam mô a di đa bà dạ. Đa tha dà đa dạ. Đa điệt dạ tha. A di rị đô bà tỳ, a di rị đa, tất đam bà tỳ, a di rị đa, tì ca lan đế, a di rị đa, tì ca lan đa. Dà di nị, dà dà na. Chỉ đa ca lệ, ta bà ha. (3 lần) O
HỒI HƯỚNG
Nguyện sanh Tịnh độ Di-đà
Hoa sen chín phẩm là cha mẹ mình
Hoa khai ngộ pháp vô sanh
Cùng chư Bồ-tát bạn lành với ta
Nguyện đem công đức tạo ra
Hướng về tất cả gần xa hưởng nhờ
Con cùng muôn loài thân sơ
Đều thành Phật đạo đến bờ an vui. O
PHỤC NGUYỆN
Nam mô Thập Phương Thường Trụ Tam Bảo.
Tác đại chứng minh. O
Hôm nay ngày….. tháng….. năm….. có gia đình tang chủ thành tâm thiết lễ cúng cơm. Nguyện đem công đức hồi hướng cầu siêu cho hương linh (Họ tên ………., pháp danh ………., mất ngày ………., hưởng dương/thọ ………. tuổi), được phát tâm tỉnh giác, lìa chỗ tối tăm, xa rời đường dữ, tin sâu Tam Bảo, sinh về cõi Phật an vui. O
Thứ nguyện: Tâm chí thành dâng lên, nguyện cho hương linh, nghiệp chướng tiêu trừ, vãng sinh Tịnh độ. Lại nguyện cho toàn thể tang gia hiếu quyến, thân tâm an lạc, thường được kiết tường, xa lìa khổ ách. O
Khắp nguyện: Kẻ mất siêu thăng, người còn phúc lạc, âm dương lưỡng lợi, pháp giới nhân thiên, đồng thành Phật đạo.
Nam mô A-di-đà Phật. O
TIỄN ĐƯA HƯƠNG LINH
Hồn về Cực Lạc Tây phương
Ngát hương sen nở hào quang sáng ngời
Chắp tay vĩnh biệt cõi đời
Quán Âm, Thế Chí đón mời hồn đi. O
HOÀN TẤT
Tang chủ đứng dậy, lễ tạ hương linh tứ… bái… OOOO
